/ Τραγωδία του Σοφοκλή που έχει σαν θέμα Α) την εκδικητική μανία και τον θάνατο του Αίαντα, (αρχηγού των Σαλαμινίων που συμμετείχαν στον Τρωικό Πόλεμο), επειδή δεν του αποδόθηκαν τα όπλα του Αχιλλέα μετά τον θάνατό του. Β) Την αποκατάσταση που επέρχεται με την ταφή της σωρού του.
Μια τραγωδία πολέμου, εκδίκησης, μισαλλοδοξίας αλλά και αποκατάστασης σε μία αρχέγονη τάξη. Σ’ αυτήν την αρχέγονη τάξη οδηγεί σταδιακά η παρουσία της σωρού του νεκρού και τα διαδραματιζόμενα γύρω από το αίτημα της ταφής του. Το γεγονός του θανάτου και συνακόλουθα η ταφή του νεκρού, προσφέρουν μία άλλη «ανάγνωση» στα δραματικά γεγονότα του ανθρώπινου βίου. Η τραγική σκηνή της σφαγής των ζώων από τον Αίαντα υπό το κράτος ψευδαισθήσεων, δείχνει τις βαθύτερες αιτίες που η ανθρώπινη αντίληψη σκοτεινιάζει, όταν η μανία του υπερτροφικού «εγώ» κάνει τον άνθρωπο να χάνει την όρασή του.
[Αθηνά: Εγώ τον εμπόδισα.
Σκέπασα τα μάτια του με βαριές φαντασίες αγιάτρευτης χαράς
κεντώντας τον, τον αποτρέλαινα κι ολοένα βαθύτερα τον έριχνα στην παγίδα του κακού].
Η θέση της θεάς Αθηνάς στο έργο γίνεται ένα ακτινοβόλο σύμβολο μιας νομοτέλειας που εξοικονομεί τα αποτελέσματα κάθε εκτροπής. Έτσι, πάνω στην αρχική τυφλότητα του εκδικητικού μένους, προσθέτει και άλλο σκοτάδι, προκειμένου να προστατέψει οτιδήποτε δεν πρέπει να χαθεί ώστε να φτάσει ο Οδυσσέας να πει:
είδωλα είμαστε και κούφιοι ίσκιοι].
Με αριστοτεχνικό τρόπο η Σοφόκλεια δραματουργία μας δίνει την άκρη του νήματος βάζοντας την Τέκμησσα, το θήλυ στοιχείο, να δώσει ένα σήμα κινδύνου στις προθέσεις του ήρωα:
Τότε εκείνος μου ψιθύρισε το αιώνιο τροπάριο:
«Γυναίκα, στις γυναίκες στολίδι είναι η σιωπή».Το άκουσα εγώ και σώπασα].Αλλά ο ήρωας δεν αντιλαμβάνεται τίποτα και κατεβαίνει σκαλί-σκαλί στα σκοτεινά αδιέξοδα του σαλεμένου νου. Ο τραγικός ήρωας εδώ, όταν συνέρχεται και βλέπει την πλάνη του, κάνει ακόμα ένα βήμα βαθύτερα στο σκοτάδι, μη ακούγοντας για άλλη μια φορά αυτά που λέει ο χορός:
[για όνομα των θεών, άκου την συμβουλή μου, λογικέψου].
[Αίας (στην Τέκμησσα): ανόητα θαρρώ πως σκέπτεσαι αν εννοείς τον χαρακτήρα μου και τώρα ακόμα να τον φτιάξεις].
Στο δεύτερο μέρος της τραγωδίας η αποκατάσταση γίνεται με την ταφή του νεκρού, γιατί με την ταφή του νεκρού ο Σοφοκλής προτείνει την μεγαλοψυχία σαν αντίβαρο κάθε κακοδαιμονίας, σαν η ταφή να θάβει και τις κακές μνήμες και να κλείνει οριστικά ένα κύκλο κακού, οδηγώντας στην κάθαρση. Δεν είναι τυχαίο ότι το θέμα της ταφής το βλέπουμε και στην Αντιγόνη του Σοφοκλή, που αποτελεί και το κυρίως θέμα της.
Η παράσταση Αίας του Σοφοκλή, (σκηνοθεσία: Αργύρης Ξάφης), αν και με διαφορετική ανάγνωση, υπήρξε καλοδουλεμένη με καλές ερμηνείες, με ιδιαίτερη έμφαση στις ερμηνείες του Μενέλαου (Γιάννης Νταλιάνης), του Αγαμέμνονα (Νίκος Χατζόπουλος) και του Οδυσσέα (Δημήτρης Ήμελλος).
Ιδιαίτερα επιτυχημένη η σκηνοθετική ιδέα και η παρουσίαση από το χορό της σφαγής των ζώων μέσα στη σκηνή τόσο κινησιολογικά όσο και φωτιστικά.
Επίσης η σκηνή της αυτοχειρίας του ήρωα υπήρξε πραγματικά εντυπωσιακή.Όσον αφορά το ηχητικό και μουσικό μέρος της παράστασης να τονιστεί η εξαιρετική ικανότητα των μελών που αποτελούσαν τον χορό να ερμηνεύουν πολυφωνικά δύσκολα χρωματικά μέρη, πολύ ενδιαφέρουσα η ενορχήστρωση με τα τέσσερα χάλκινα πνευστά αλλά και η ίδιες οι μουσικές συνθέσεις (Κορνήλιος Σελαμσής) που πέρα από τα μελωδικά είχε και ατονικά στοιχεία, κάτι που εκ των πραγμάτων παρουσιάζει συνήθως ιδιαίτερες δυσκολίες για τους ηθοποιούς.
Χρυσάνθη Κορνηλίου
