“…να υπογραμμίσουμε ότι ο πολυχώρος πολιτισμού “διέλευσις”, πιστός στην ποιοτική πορεία του εδώ και χρόνια, αποτελεί έναν από τους κύριους φορείς πνευματικής αναβάθμισης του πολύπαθου, βομβαρδισμένου τοπίου της περιθωριοποιημένης Κυψέλης, χάρη στις άοκνες προσπάθειες του ζεύγους Χρυσάνθης Κορνηλίου – Σωτήρη Οικονόμου..”
Ξαναδιαβάζοντας τα όμορφα λόγια της Κας Λένας Κωνσταντέλλου απ’ την κριτική της στις ΘΕΑΤΡΟ/γραφίες, θυμηθήκαμε την περυσινή μας παράσταση με την παρουσία του ίδιου του συγγραφέα στην πρεμιέρα!
Στο τέλος, απευθυνόμενος στο κοινό – και την άλλη μέρα σε δημοσιογράφους – μίλησε με ιδιαίτερο ενθουσιασμό για την παράσταση. Η μετάφραση του έργου ήταν του Νεκτάριου – Γεώργιου Κωνσταντινίδη, η σκηνοθεσία της Χρυσάνθης Κορνηλίου και η ερμηνεία από την εξαίρετη Χάρη Συμεωνίδου!
ΘΕΑΤΡΟ/γραφίες / Λένα Κωνσταντέλλου
Ο Φερνάντο Αραμπάλ ανήκει στους συγγραφείς του Θεάτρου του Παραλόγου. Γεννήθηκε στο ισπανικό Μαρόκο το 1931 και βίωσε, όντας ακόμα πολύ μικρός, τη σκληρότητα του Ισπανικού Εμφυλίου, όπου μάλιστα έχασε τον πατέρα του, γεγονός που υπήρξε γι’ αυτόν βαθύτατα τραυματική εμπειρία.
Συμπλήρωσε τις νομικές σπουδές του στη Μαδρίτη, αλλά από το 1954 ζει και εργάζεται στη Γαλλία και γράφει τα έργα του στα γαλλικά. Είναι σκηνοθέτης, λογοτέχνης και ζωγράφος, με διαρκή ενεργό αντιφασιστική δράση. Έχει σκηνοθετήσει επτά ταινίες μεγάλου μήκους και έχει γράψει περί τα εκατό θεατρικά έργα, οχτακόσιες ποιητικές συλλογές, καθώς και πολλά δοκίμια, μεταξύ των οποίων και η περίφημη απαγορευμένη επιστολή στον Φράνκο. Υπήρξε μέλος της υπερρεαλιστικής ομάδας του André Breton και φίλος των Tristan Tzati, SalvadorDali, Samuel Beckett και Gabriel José Garcia Marquez, ενώ το 2001 και το 2005 υπήρξε υποψήφιος για το βραβείο Νόμπελ.
Ο κόσμος του Αραμπάλ αντλεί το άμεσα «παράδοξό» του, όχι από το αδιέξοδο του ανθρώπου που βιώνει με τραγικό τρόπο τον παραλογισμό του κόσμου που τον περιβάλλει ή την απόγνωση του διανοούμενου που προσπαθεί να διεισδύσει στα μυστικά της ύπαρξης, αλλά από το γεγονός ότι οι χαρακτήρες του αντιμετωπίζουν την ανθρώπινη ύπαρξη με την οπτική μιας παιδιάστικης απλότητας που αδυνατεί να τη συλλάβει. Η αδυναμία αυτή τους κάνει σκληρούς έως το σημείο παραβίασης κάθε ηθικού νόμου, μια σκληρότητα σαδιστική που αγγίζει την ανθρωποφαγία, ενώ από την άλλη πλευρά οι ίδιοι δοκιμάζουν από την ποταπότητα των ανθρώπων μια απέραντη θλίψη.
Ο Αραμπάλ είναι αρκετά γνωστός στο ελληνικό θεατρικό κοινό. Το γνωστότερο έργο του είναι, ασφαλώς, το Νεκροταφείο Αυτοκινήτων, ένα δίπρακτο έργο που αποπειράται – ούτε λίγο ούτε πολύ – μια διασκευή των Παθών του Χριστού, όπως τα βλέπει η παιδιάστικη ματιά του Αραμπάλ, τοποθετώντας τη δράση τους σ’ έναν γκροτέσκο χώρο, άθλιο και βρόμικο, σ’ ένα παλιό νεκροταφείο αυτοκινήτων.
Παρόλο που ο παραλληλισμός με τον Χριστό αγγίζει τα όρια της βλασφημίας, η αναζήτηση του καλού γίνεται με μια ολοκληρωτική αφοσίωση, με μια αφιέρωση σχεδόν σ’ έναν κόσμο που είναι βρόμικος και άδειος από κάθε νόημα. Σ’ έναν τέτοιο κόσμο δεν υπάρχει κανένας ηθικός κανόνας ή μέτρο, και η επιδίωξη της καλοσύνης καταντάει μια επιχείρηση κωμικοτραγική που σηματοδοτεί και οριοθετεί το γκροτέσκο, ακόμα και το παράλογο.
Το έργο του Γράμμα Αγάπης αποτελεί έναν μονόλογο που γράφτηκε από τον Αραμπάλ το 1999 και παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Είναι ένα βιωματικό έργο, βασισμένο στις τραυματικές εμπειρίες των παιδικών του χρόνων, στη δολοφονία του πατέρα του και την προβληματική σχέση του με τη μητέρα του, που χαράχτηκαν ανεξίτηλα στην παιδική του μνήμη και καθόρισαν την κατοπινή ζωή του.
Όπως γράφει ο ίδιος: «Το έργο το ίδιο με ξαναγεννούσε όπως το κουκούτσι του ροδάκινου δημιουργεί τη ζωή. Αισθανόμουν ότι το στερέωμα με είχε κατακλύσει. Κλεινόμουν στον εαυτό μου, ενώ συγχρόνως αποκάλυπτα τον εσωτερικό μου κόσμο. Το έργο εκμηδένιζε τη σχέση μου με τον χρόνο και τον χώρο σαν να έκλεινε μέσα του το μυστικό της αιωνιότητας. Ήταν σαν η Οιδιπόδεια σύγκρουση και η τραγωδία της ιστορίας, η καταδίκη σε θάνατο του πατέρα μου και το μυστήριο της εξαφάνισής του να έβγαιναν εκείνη τη στιγμή στην επιφάνεια. Πίστευα ότι μέσα στο σώμα μου φώλιαζαν δηλητηριασμένοι σκορπιοί, διεστραμμένα φίδια, σφίγγες καταδότες, που όλα κατήγγελλαν στο μυαλό μου τα ενδόμυχα λάθη μου».
Το έργο σκηνοθετημένο με μεστό ρεαλισμό, καθώς και θεατρική και σκηνική παιδεία από τη Χρυσάνθη Κορνηλίου, αποτελεί μια συγκλονιστική κατάθεση ψυχής.
Η Χάρις Συμεωνίδου με το εκρηκτικό ταπεραμέντο της απέδωσε επάξια τον ρόλο της μητέρας-αράχνης, προσκολλημένης στον αρρωστημένο, θανάσιμο εναγκαλισμό με τον γιο της. Η παράσταση χρωστάει πολλά στη θαυμάσια μετάφραση του φιλολόγου, κριτικού θεάτρου και μεταφραστή Νεκτάριου-Γεωργίου Κωνσταντινίδη, που απέδωσε με παλμό και γλωσσική ευελιξία τις δονήσεις και τις μεταπτώσεις του θεατρικού λόγου του συγγραφέα.
Πρέπει, τελειώνοντας, να υπογραμμίσουμε ότι ο πολυχώρος πολιτισμού “διέλευσις”, πιστός στην ποιοτική πορεία του εδώ και χρόνια, αποτελεί έναν από τους κύριους φορείς πνευματικής αναβάθμισης του πολύπαθου, βομβαρδισμένου τοπίου της περιθωριοποιημένης Κυψέλης, χάρη στις άοκνες προσπάθειες του ζεύγους Χρυσάνθης Κορνηλίου – Σωτήρη Οικονόμου.
